Cache Nedir, Hakkında Bilmeniz Gerekenler!

Chrome, Safari, Firefox gibi internete girmek için kullandığımız tarayıcılarda göz atma geçmişinizi yani daha önce

girdiğiniz sitelerin listesini sildiyseniz, bu işlemi yaparken cache ya da önbelleği terim olarak görmüşsünüzdür.

Örneğin tarayıcı olarak Chrome kullanıyorsanız Chrome’da tarama verilerinizi temizlemek isterseniz, karşınıza çıkan pencerede size “önbelleğe alınmış resim ve dosyaları silme” seçeneği de sunar. Bu işlem genellikle gizliliğinizi korumak veya depolama alanından tasarruf etmek için kullanılır.

Önbelleğe alınan dosyaların ne olduğu konusunda bir fikriniz yoksa ya da artıları ve eksileri hakkında daha fazla bilgi edinmek istiyorsanız, bu yazıda teknik ayrıntılara çok girmeden, “Cache nedir, ne işe yarar?” sorularıyla ilgili her şeyi adım adım inceleyeceğiz ve siz de bu sayede konuyla ilgili genel bir fikir edineceksiniz.

Cache (Önbellekleme) Nedir?

Daha fazla hız isteyen günümüz internet kullanıcısının en büyük problemlerinden biri de, girmek istediği web sitesinin geç açılmasıdır. Eğer internet kullanıyorsanız, bu durum her internet kullanıcısı gibi sizin de başına mutlaka gelmiştir.

Örneğin, büyük görüntüler içeren bir web sayfası düşünün. Bu sitenin açılmasını beklemek, belirli bir sürenin üzerine çıkınca çok sıkıcı bir hal alır. Bu yüzden, aynı siteye girerken her seferinde beklemeyin diye tarayıcının önbelleği bazı bölümleri saklar. Aynı sayfaya tekrar erişmek isterseniz, yazılım önbelleğinde depolanan içeriğe (geçici dosyalar biçiminde), internet üzerinden indirmeye gerek kalmadan doğrudan erişebilirsiniz. Bu da tarama hızını artırır. Yani bir web sitesini ilk kez ziyaret ediyorsanız, tarayıcınız sonraki ziyaretlerinizde bu web sitesine daha verimli şekilde erişmenizi sağlayacak bilgileri tutar.

Bunu bir yolculuğa çıkmakla karşılaştırabilirsiniz. Hiç bilmediğiniz yeni bir yere gidiyorsanız, beyniniz bu yolculuk hakkındaki tüm bilgileri depolar. Bir dahaki sefere aynı yere gittiğinizde, bu yeri tanımanız için kafanızda işaretlediğiniz yerler, oraya daha hızlı gitmenize yardımcı olur. İşte cache’nin (önbellekleme) tam olarak tanımı budur.

Cache Ne İşe Yarar?

Bir web sayfasını ilk kez ziyaret ettiğinizde, metnin fotoğraflardan önce yüklendiğini fark edebilirsiniz. Çünkü metin küçüktür ve indirilmesi çok az zaman alır. Yüksek kaliteli bir görüntünün indirilmesi ise birkaç saniye sürebilir, fakat indirildikten sonra önbelleğe alınan dosyalar olarak bilgisayarınızda kalır. Aynı siteyi tekrar ziyaret ettiğinizde, sitenin sayfa yükleme süresi hızlanır. Cache, web sitelerinde rahatça gezinmenize katkıda bulunur ve hızlı hareket etmenize olanak tanır. İnternet bağlantınız ne kadar hızlı olursa olsun, dosyaları sabit diskinizden almak her zaman uzak bir sunucudan almaktan daha hızlı olacaktır.

Birçok pazar araştırması, kullanıcıların yüklenmesi çok uzun süren bir web sitesini terk etmesinin kaçınılmaz olduğunu gösteriyor. Bu nedenle, cache kullanmak, web sitesi sahiplerinin kullanıcı deneyimini iyileştirmesi için önemli bir yoldur.

Uygulamalar da önbelleğe alma (caching) özelliğini kullanır

Cache (önbellek) yalnızca web siteleri ve tarayıcılar tarafından kullanılmaz. Aynı önbellekleme işlemi, telefonunuzda kullandığınız web ve bulut verilerine dayanan uygulamalar için de geçerlidir. Örneğin, Spotify uygulamasını kullanan çoğu insan, önbelleğe alma (caching) özelliğini kullanır. Sevdiğiniz şarkıları Spotify’dan indirip saklamayı seçtiğinizde, uygulamayı yer altında bile kullansanız, indirdiğiniz şarkıları dinleyebilirsiniz. Spotify, önbelleğe alma stratejisiyle şarkıları dinleyebilmemizi sağlar.

Önbelleğe Almanın (Caching) Olumsuz Yanları

Önbellekleme web’de gezinme performansınızı artırırken, web sayfalarının tarayıcıda önbelleğe alınması nedeniyle gizli ve hassas bilgiler içerdiği için sizi bilgisayar korsanlarına karşı savunmasız bırakabilir. Bu, teorik olarak kimlik doğrulama verilerinizi, oturum bilgilerinizi veya gizli müşteri bilgilerinizin görünür olmasını sağlayabilir. Tarayıcı gözetimsiz bırakılırsa ve başka bir kullanıcının buna erişimi varsa, örneğin işyerinde paylaşılan bir bilgisayarda, bir sonraki kullanıcı tarayıcı önbelleğinden önceki kullanıcının geçmişine erişebilir ve gizli olabilecek verileri görebilir.

Tarayıcı Önbelleği (Cache) Temizleme

Daha önce de belirttiğimiz gibi, önbelleğinizi silmek depolanmış verilerden tutun giriş bilgilerine kadar birçok bilgiyi siler. Bu yüzden önbelleğinizi temizlerken iki kere düşünmeli ve dikkatli olmalısınız.

İki kere düşündüyseniz ve hala tarayıcı önbelleğinizi temizlemek istiyorsanız, kullandığınız tarayıcıya göre önbelleğinizi nasıl temizleyeceksiniz adım adım bunu inceleyelim.

Chrome Cache (Önbellek) Temizleme

Chrome’u açın ve “Ayarlar” menüsünü açmak için sağ üst köşedeki (adres çubuğunun sonunda) üç dikey noktanın bulunduğu satırı tıklayın.

“Diğer Araçlar“a gidin ve “Tarama verilerini temizle”yi seçin.

“Önbelleğe alınan resimler ve dosyalar”ın yanı sıra, “Çerezler ve diğer site verileri” ve “Tarama geçmişi” onay kutularını da tıklayabilirsiniz.

Silmek istediğiniz veri miktarınının “Zaman aralığı”nı seçmek için üstteki menüyü kullanın.

Seçimlerinizi yaptıktan sonra “Verileri temizle”yi tıklayın.

İşlem, Android ve iOS’taki Chrome için de benzer şekildedir.

Mozilla Firefox Cache (Önbellek) Temizleme

Üç dikey çizginin bulunduğu “Menü” düğmesine tıklayın ve “Tercihleri” seçin.

Tercihlerde solda bulunan “Gizlilik ve Güvenlik” yazan yere tıklayın.

Karşınıza “Verileri Temizle” yazan bir form açılacak, bu alanda sadece “Ön belleğe alınmış web içeriği” onay kutucuğu seçili kalacak şekilde “Temizle” butonuna tıklayın.

Microsoft Internet Explorer 11 Cache (Önbellek) Temizleme

Dişli simgesiyle gösterilen “Araçlar”a, oradan “Güvenlik” yazan alana, oradan da alt menüdeki “Gözatma geçmişini sil”e tıklayın. Bu menü Ctrl + Shift + Del tuşlarıyla da açılabilir.

Yalnızca “Geçici İnternet dosyaları” ve “Çerezler”e yönelik seçeneklerinin olduğu kutucukları tıklayın ve “Sil”e tıklayın.

Safari Cache (Önbellek) Temizleme

Eğer bir MAC kullanıcısıysanız ve Safari kullanıyorsanız, ekranınızın sağ üst kısmındaki Safari sekmesini tıklayın ve açılır menüden “Tercihler”i seçin.

Açılan pencereden “İleri Düzey” sekmesine tıklayın.

3- Pencerenin sonunda bulunan, “Geliştirme menüsünü menü çubuğunda göster” kutusunu seçin ve “Tercihler” menüsünü kapatın.

Sayfanın üst kısmındaki Safari menüsünden “Geliştirme” sekmesini tıklayın.

Açılır menüden “Önbellekleri Boşalt”ı tıklayın.

Önbelleğinizi temizlemenizin yanı sıra tarama geçmişinizi temizlemek de isteyebilirsiniz. Şimdi bunu nasıl yapacağınıza bakalım.

Safari’yi açın ve en üstteki menüden “Tarihçe”yi seçin.

 “Tarihçeyi sil”e tıklayın.

Alternatif olarak, “Tarihçe”den “Tüm Tarihçeyi Göster” seçeneğini seçebilir, sağa tıklayıp istediğiniz siteleri seçerek “Sil”e tıklayabilirsiniz.

Eğer iPhone, iPad veya iPod’da Safari önbelleğini temizlemek isterseniz, tüm tarama geçmişinizi ve önbelleğinizi temizlemek için:

“Ayarlar”ı açın.

“Safari”ye dokunun.

“Tarihçeyi ve Web Sitesi Verilerini Sil”e dokunun.

iPhone veya iPad’inizdeki önbelleği temizlediğinizde, bağlı cihaz ve bilgisayarlarınızdaki geçmişinizi de temizleyeceğini unutmayın.

Çerezlerinizi temizlemek, ancak tarama geçmişinizi tutmak için:

“Ayarlar”ı açın.

“Safari”ye dokunun.

“İleri Düzey”e dokunun.

 “Web Sitesi Verileri”ne dokunun.

 “Tüm Web Sitesi Verilerini Sil”i seçin.

Bunu yapmadan önce, şifrelerinizi koruduğunuzdan emin olmak için iCloud ayarlarınızı kontrol etmek isteyebilirsiniz.

Önbelleğinizi Temizlediğinizde Kaydedilen Şifrelere Ne Olur?

Göz atma geçmişinizi ve önbelleğinizi temizlediğinizde, belirli sitelere otomatik olarak giriş yapabilmeniz için şifreleri tarayıcınıza kaydettiyseniz, önbelleğinizi temizlemek şifrelerinizi de temizleyebilir.

Fakat üzülmeyin, Apple’ın bu soruna bir çözümü var. iCloud kullanıyorsanız, telefonunuzdaki veya bilgisayarınızdaki iCloud ayarlarınızı kontrol edin. Safari kutusunu işaretlediğinizden emin olun.

Bu kutu işaretlendiği sürece, tarayıcınız üzerinden kaydettiğiniz şifreler anahtarlığınızda güvende kalır.

Android Cache (Önbellek) Temizleme

Android’in yeni sürümlerinde, her uygulama için önbellek dosyalarını ayrı ayrı silmeniz gerekir. Çoğu durumda, birkaç sorunlu uygulamanın önbelleğini temizlemek, depolama ve performans sorunlarını çözebilir. Tüm önbelleği nadiren silmeniz gerektiğini unutmayın.

Tek tek önbellek dosyalarını silmek için aşağıdaki adımları uygulayabilirsiniz:

“Ayarlar”ı açın ve “Depolama”yı seçin.

Önünüze telefondaki tüm uygulamaların bir listesinin gelmesi için “Diğer Uygulamalar”a dokunun.

Çok fazla önbellek dosyası içeren bir uygulama seçin. (Sağ üstte üç noktanın bulunduğu satıra yani menüye dokunabilir ve hangi uygulamaların en fazla yer kapladığını görmek için “Boyuta göre sırala”yı seçebilirsiniz.)

Uygulamanın bilgi sayfasında “Önbelleği Temizle” seçeneğine dokunun.

Önbellek dosyalarını temizledikten sonra, bir miktar depolama alanı kazanırsınız ve uygulamalar normal şekilde çalışmaya devam eder. Bununla birlikte, performansı yumuşatmak için kullanılan tüm veriler kaybolur, bu nedenle ilk başta uygulamada gezinmek biraz zaman alabilir. Zamanla, kullanımınıza göre tekrar önbellek oluşacaktır.

iOS Cache (Önbellek) Temizleme

Önemsiz dosyaları, çok fazla bellek kullanan uygulamaları ve istenmeyen önbellek öğelerini silmek, iOS cihazınıda hız artışı sağlamanın ve her zamankinden daha hızlı çalışmanızı sağlamanın harika bir yolu.

iOS cihazımızı nasıl mı hızlandırıyoruz?

“Ayarlar”ı açın, “Genel”e, oradan da “iPhone Saklama Alanı”na dokunun.

Önünüze telefonda kullandığınız tüm uygulamaların bir listesi gelecek. Buradan kullandığınız tüm uygulamaların kapladığı alanı görebilirsiniz.

Kullandığınız uygulamalardan biri fazla yer kaplıyorsa, “Uygulamayı Sil”e dokunun, ardından tekrar indirmek için App Store’a gidin. Bu işlem, tüm veri ve belgeler olmadan temiz bir kurulum yapmanızı sağlayacak

Hangi tarayıcıyı kullanıyorsanız kullanın, cache (önbellek) temizleme işlemleriniz işte bu kadar kolay. Konuyla ilgili daha fazla bilgi mi istiyorsunuz, lütfen yorum bölümünden sorularınızı bize iletin.